درباره لیبرالیسم باید ازاینجا شروع کنم که ما ایرانیان، روشنفکران، سیاستگران و علاقه‌مندان به امور عمومی، حال آن قهرمان نمایشنامه مولیر (بورژوا ژانتیوم) را داریم. یک آدم تازه به دوران رسیده که می‌خواهد وارد سطح‌های اشرافیت بشود و احساس نیاز می‌کند که زبان بهتری داشته باشد و باسواد بشود. یک معلم ادبیات می‌آورد و در نخستین جلسه، معلم ادبیات به او می‌گوید ادبیات دو گونه است: نظم و نثر. نثر همی
صحبت‌هایی است که ما باهم داریم می‌کنیم. بورژوا ژانتیوم می‌گوید: عجب! پس من همه عمر نثر می‌گفتم و خبر نداشتم. در موضوع لیبرالیسم هم بسیاری از ما نثر میگویند و خبر ندارند. این را من از واکنش‌هایی که هم در گرایش چپ و هم راست دیده‌ام میگویم. در حزب خودمان (حزب مشروطه ایران) ۴ سال پیش دوستانی پیشنهاد کردند که نام حزب را تغییر بدهیم به لیبرال دمکرات. حالا غیر از ایرادهایی که گرفته شد که درست نیست هرروز نام حزبی عوض بشود و این به نظر من حرف حسابی هم هست و احتیاجی هم نیست چون برنامه حزب؛ پیام حزب و مطالب حزب در چهارچوب لیبرال دمکراسی می‌گنجد ولی واکنش پارهای از دوستان حزبی خیلی تند بود. حتا بی‌خبرترین گفتند که آقا، یک‌باره بگویید ما کمونیستیم و راحت بشویم. البته کمونیسم هیچ ربطی به لیبرال دمکراسی ندارد. همه این دوستان شدیداً از اعلامیه جهانی حقوق بشر دفاع می‌کنند و طرفدار اجرای آن اعلامیه در ایران هستند و با جمهوری اسلامی بر سر زیر پا گذاشتن آن اعلامیه جهانی حقوق بشر مبارزه می‌کنند. بااین‌همه، از شنیدن نام لیبرال دمکرات ناراحت شدند و توجه نکردند که منظور چیست. به همین ترتیب در گرایش چپ می‌بینم که کسانی میگویند ما سوسیال‌دمکرات هستیم و سخنان و برنامه سیاسی که در نظر دارند منطبق است بر سوسیال‌دمکراسی ولی به‌محض اینکه کسی توجه می‌دهد که در سوسیال‌دمکراسی یک عنصر جدانشدنی لیبرال هست، برآشفته می‌شوند و میگویند بروید یک‌باره آمریکایی بشوید، امپریالیست بشوید و…این‌ها همه نشان می‌دهد که ما مفهومی را که جهانگیر است نفهمیده‌ایدم و اگرچه عمل می‌کنیم ولی نمی‌دانیم حقیقتاً راجع به چه داریم صحبت می‌کنیم.
من امروز می‌خواهم با این مقدمه شروع کنم که اصلاً لیبرالیسم چیست و بحث لیبرالیسم را از کجاها باید شروع کرد. البته به تاریخچه آن می‌رسیم چون فرصت هست. ولی این مقدمه به نظرم لازم آمد. لیبرالیسم در واژه‌شناسی از libre آزادی، آزادگی و گشادگی آمده. در بحث از لیبرالیسم ما با چهار مقوله سروکار داریم:
۱ ـ مقوله حق
۲ ـ مسئولیت
۳ ـ اقتصاد (مالکیت)
۴ ـ حکومت (حکومت بر خود)
