گونه ‏شناسی پناهجویان ایرانی در ترکیه

کشور ترکیه به خاطر همسایگی با ایران، بیشترین تعداد پناهجویان را در خود جای داده است؛ هر ساله بر تعداد افرادی که خود را به دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در چندین شهر تعیین شده و آنکارا معرفی می‏کنند و برگه درخواست پناهندگی می‏گیرند، افزوده می‏شود؛ در میان پناهجویان ایرانی، فعالین سیاسی، روزنامه نگاران، دگرباشان جنسی و معتقدان به دیانت‏هایی که مورد آزار و اذیت رژیم جمهوری‏اسلامی قرار گرفته‏اند، کمترین تعداد را به خود اختصاص داده است. (حدود یک تا دو درصد!) بیشترین تعداد افرادی که خود را به عنوان پناهجو به دفاتر سازمان کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد معرفی می‏کنند، با برنامه‏ریزی برای آینده خود و به امید زندگی در دیگر کشورها، از ایران خارج می‏شوند. به جرئت می‏توان از ۹۹ درصد پرونده‏های ساختگی در میان افرادی خبر داد که در ترکیه به عنوان پناهجو به سر می‏برند.

در میان این پناهجویان ساختگی، افرادی که پرونده جنایی، پیگیرد جزایی و سابقه شرارت دارند، به چشم می‏خورد؛ تعداد این گونه افراد به حدی است که جا و ابراز وجود بر پناهجویان واقعی که به خاطر ابراز عقیده، اظهار اندیشه و بیان احوال شخصی، مجبور به ترک ایران می‏شوند، تنگ است و بی‏تردید رسیدگی به پرونده‏ها و رسیدن به کشور مقصد، فرایندی طولانی را دربرمی‏گیرد.

برای انجام کارهای پناهجویی، کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل متحد، با کمترین پرسنل و مجدانه می‏کوشد تا افرادی که به دفاتر سازمان مراجعه می‏کنند، با صرف هزینه مختصر و وقت کم، راهی کشورهای دیگر شوند. متأسفانه یاری بشردوستانه مدیران و وکلای کمیساریا با اقدامات غیرانسانی و ساختگی، این پناهندگان نادیده رفته می‏شود. قوانین داخلی ترکیه حق کار و فعالیت را برای پناهجویان ایرانی و دیگر کشورها، ممنوع اعلام کرده است. به همین خاطر، افرادی از پناهجویانی که با پرونده ساختگی در ترکیه بسر می‏برند، با کار غیرقانونی و فعالیت در بازار قاچاق روزگار می‏گذرانند. مراکز تبشیری مسیحیان هم که دارای کلیسای مخصوص پناهجویان در چند شهر ترکهی است، با کمک‏های نقدی و غذایی بی‏خاصیت، بیش از آن که دغدغه شرایط پناهجویان را داشته باشد، در فکر افزایش لیست مدعیان تغییر دین است. عرضه پوشاک و مواد غذایی از سوی نیکوکاران، بخشی از پناهجویان ایرانی را که در سودای رسیدن به کشورهای اروپایی و امریکایی و با ساختن پرونده‏های جعلی به ترکیه کشانده است، به سوی خود جلب کرده و آن‏ها را جذب اعتقادات و فعالیت‏های مسیحی می‏گرداند؛ البته در میان پناهجویان ایرانی، هستند افرادی که از روی عقیده و ایمان دینی، پیرو دیانت مسیحیت بوده و به خاطر زور و فشار جمهوری‏اسلامی، آواره ترکیه شده‏اند. اینان با آبروداری، دوران پرمشقت پناهجویی را گذرانده و با حفظ شخصیت خود، با حداقل‏ترین شرایط زندگی می‏کنند. ایمانداران واقعی (اعم از مسیحی، بهائی، یهودی و حتا مسلمان) در میان پناهجویان ایرانی، کمترین افراد را تشکیل می‏دهند. از نظر قوانین جمهوری ترکیه، تبلیغ و تبشیر مسیحیت ممنوع است و پناهجویانی که برای رسمیت دادن به پرونده‏های ساختگی خود در کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل متحد، به جرگه پیروان دیانت مسیحیت وارد می‏شوند، مورد سوء ظن مقامات ترکیه و هم چنین وکلای کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل متحد قرار دارند. اطلاع مدیران کمیساریا فراتر از این موارد، خرید و فروش زیر پرونده‏ها را هم شامل می‏شود. ازدواج‏های صوری و تحت تکفل آوردن فرزندی از این موارد بشمار می‏روند. آمارهای تازه منتشر شده برخی از مراکز غیردولتی و بین‏المللی نشان می‏دهند که بیشتر افرادی که در ترکیه و برای ساختن پرونده پناهندگی ادعای مسیحیت کرده‏اند، با ورود به کشورهای مبدا و مقصد، از این دیانت برگشته‏اند. در بین افراد دیگری که با پرونده‏های ساختگی اجتماعی و سیاسی در کمیساریای عالی امور پناهندگان ثبت نام کرده‏اند هم می‏توان به مواردی اشاره کرد که با گذشتن از مراحل پذیرش در ترکیه و رسیدن به کشورهای دیگر، در نزدیک‏ترین زمان به ایران برگشته‏اند. از جمله مواردی که در میان مدعیان پناهندگی در ترکیه آزاردهنده و توهین‏آمیز است، حضور زنان و دخترانی است که با فرار از ایران و ایجاد پرونده‏های ساختگی مبنی بر آزار جنسی در ایران، مدعیان پناهندگی را پروپیمان می‏کنند. بیشتر این زنان، افراد واخورده و شکست خوردگانی هستند که با جعل سند، دزدیدن بچه و ادعای فرار از ازدواج‏های تحمیلی، خود را به ترکیه رسانده و در کمیساریا برای خود پرونده ساخته‏اند. اخیران به واسطه تغییر قانون اقامت اتباع خارجی در ترکیه و منع ورود و خروج سه ماهه خارجیان از ترکیه، عده دیگری برای ماندن در ترکیه به صف مدعیان پناهندگی در کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل متحد پیوسته و با زیر پا گذاشتن حق واقعی پناهندگان، موجبات معطلی رسیدگی به پرونده‏ها و افزایش کار سازمانی وکلای کمیساریای سازمان ملل متحد شده‏اند. عجیب آن است که اینان بیشتر داعیه مسیحیت دارند و با وجدان راحت، در کلیسای مربوطه به ادای تکالیف نودینی خود مشغولند! شایسته یادآوری است که طبق قوانین کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل متحد، پناهندگی به کسانی تعلق می‏گیرد که خطر جانی (اعدام، زندان و…) آنان را در ایران تهدید می‏کند و اینان به خاطر حفظ جان از کشور خارج شده‏اند. این مساله در نخستین جلسه ورود به دفتر کمیساریا و به صورت کتبی در اظهار نامه اولیه- پیش مصاحبه-درج و ازطرف شخص درخواست کننده امضا می‏شود. در واقع آنان که با ساختن پرونده پناهجویی، موجب طولانی شدن پذیرش و اعزام پناهندگان واقعی به کشورهای دیگر می‏شوند، ظلمی را روا می‏دارند که فعالین سیاسی، روزنامه‏نگاران، دگرباشان جنسی و معتقدان به دیانت‏هایی که مورد آزار و اذیت رژیم جمهوری‏اسلامی قرار گرفته‏اند، به واسطه آن و به اجبار از ایران خارج شده‏اند.