ما همه ایرانی هستیم و روزی خواهد رسید که گفتگو را بجای باتوم و کارد و گلوله بگذاریم
بخش سوم
آقای همایون در بخش سوم گفتگویمان بر بستر پرسشهائی از ایران در باره «جنبش سبز»، چند ابراز نظر دریافت کرده‌ایم که از سوی فردی در موضع طرفداری از دولت احمدی نژاد و نقد این جنبش مطرح شده‌اند و ما نیز آنها را بدون تغییر با شما در میان می‌گذاریم:
تلاش ــ به این حرکت {جنبش سبز} خیلی انتقاد وارد است. اولا شعار مطرح ترشان که “مرگ بر دیکتاتور” است یک حرف خیلی کلی است، مثل این که بگوییم “جنگ بد است.” کسی مخالفِ مخالفت با دیکتاتوری نیست. ولی دیکتاتور کیست؟ استبداد و دیکتاتوری و اقتدار با هم فرق دارند. رهبر مقتدر با رهبر مستبد و رهبر دیکتاتور فرق دارد. این حرکت با کدام یک از تعاریف و به چه کسی یا کسانی دیکتاتور می گوید؟ اگر دولت آقای احمدی نژاد دیکتاتور بود که مخالفان الآن در خیابان ها نبودند و این حرف ها اصلا مطرح نمی شد.
د.ه. ــ در آغاز می باید ارزش کار نویسنده این پرسش های اعتراض آمیز را شناخت. ما در هر جا باشیم و هر موضعی بگیریم همه ایرانی هستیم و روزی خواهد آمد که گفتگو را بجای باتوم و کارد و زنجیر و گلوله و زندان بنشانیم.
این درست است که شعار کلی نمی باید داد. ولی توجه داشته باشیم که شعار مرگ بر دیکتاتور پس از اعلام شتابزده نتایج انتخابات ریاست جمهوری (تنها دو سه ساعت پس از “قرائت” نزدیک به چهل میلیون رای کاغذی) و بی توجهی محض به اعتراضات داده شد. شعاری بود در ارتباط با رویدادی که خود مقامات جمهوری اسلامی همه مقدماتش را فراهم کرده و سازمان داده بودند ــ از تعیین و اعلام کاندیدا ها تا تشویق مردم به رای دادن و استقبال مردم از انتخابات که چند هفته منظره شهر های ایران را عوض کرد. در هر کشور دیگری چنان رفتاری با صندوق های رای به اعتراض عمومی می انجامد.
اقتدار با دیکتاتوری و اسنبداد تفاوت دارد و حکومت در هر جا می باید اقتدار داشته باشد. ولی آن تفاوت را همیشه می باید رعایت کرد. من نمی دانم فرق مستبد و دیکتاتور چیست. پیش از اینکه ما با زبان های اروپائی آشنا شویم به دیکتاتوری، استبداد می گفتیم مثلا در جنبش مشروطه. اکنون اگر کسی با دیکتاتوری مخالف ولی با استبداد موافق باشد نظرش درست است؟ اشکال تنها در واژه هاست؟ ایشان می گویند اگر دولت احمدی نژاد دیکتاتور بود که مخالفان الآن در خیابان ها نبودند؟ اما مخالفان در چند هفته ای که از نوشته ایشان می گذرد الآن یا در زندان ها هستند، یا در بهشت زهرا و گور های بی نشانی که مردم هر روز یکی شان را پیدا می کنند، یا زیر شکنجه مرده اند (ده ها نام را می توان آورد از ندا و ترانه و سعیده و … و نمونه نزدیک تر شان به حکومت، محسن روح الامینی) یا در دادگاه دسته جمعی تلویزیونی با آن وضع اعتراف می کنند.. مردم دیگر الله اکبر هم نمی توانند بگویند. در نماز جمعه هم آنها را می زنند و زخمی می کنند. آنها در خیابان ها نیستند چون خطر جانی دارد. آنچه نویسده محترم می گویند مال همان چند روز بود که همه غافلگیر شده بودند. در این چند هفته با مردم رفتاری شده است که خود رهبر جمهوری اسلامی زندان کهریزک را بست و وعده رسیدگی به تجاوزات داد.
تلاش ـ دولت آقای احمدی نژاد در سیاست خارجی هم از حق اتمی شدن صلح آمیز ایران در برابر مقتدرین جهان دفاع کرد. این اقتدار است. دیکتاتوری نیست.
د.ه. ــ دفاع از حق اتمی شدن صلح آمیز ایران بسیار خوب است و اقتداری هم لازم ندارد زیرا همه دنیا آماده است هر کمکی در این زمینه به ایران بکند. پیشنهاد پشت پیشنهاد داده اند و امروز هم اطمینان داشته باشند که اگر جمهوری اسلامی جدی باشد هر کمکی بکنند. اشکال در این است که به هر دلیل کشور های مقتدر جهان به سخنان سران جمهوری اسلامی اعتماد ندارند و ادامه این وضع ممکن است کار را به جائی برساند که اقتدار دولت احمدی نژاد به اقتدار صدام حسین شباهت یابد. او دو بار و هر بار به مراتب با اقتدار بیشتری در برابر بزرگ ترین کشور های جهان ایستاد ــ حتی وقتی نیم میلیون سرباز پشت مرز هایش گرد آمده بودند. اصرار دولت احمدی نژاد بر پیشبرد برنامه اتمی به این صورت و در برابر جامعه بین المللی (به سه قطعنامه تحریم جمهوری اسلامی در شورای امنیت سازمان ملل متحد توجه فرمائید) ارتباطی به دیکتاتوری و دمکراسی ندارد. در اینجا اختلاف بر سر مصلحت ملی است.
تلاش ـ یک انتقاد بسیار مهم دیگر که به این اعتراض ها وارد است این است که به اصطلاح سبزها با این که تمام تاکید و شعارها و خواست‌هایشان بر اساس ارزش های ملی و حقوق شهروندی و جامعه مدنی است و این خواست‌ها حتی بر اساس مشروطیت که با این حرکت خیلی مطرح تر شده است و سبزها هم خیلی به آن استناد دارند و از آن یاد می کنند و خودشان را همراه با خواسته های آن می دانند، اول به یک کشور یکپارچه و با حکومت قانون احتیاج دارد. سبزها حتی یک جا با خودشان پرچم ایران را حمل نمی کنند. آیا این خودش به معنای زیر سوال بردن این پرچم و این نظام نیست؟ گرچه ادعای دیگر سبزها این است که خواستار مطالباتشان در چهارچوب قوانین نظام هستند. طرفداران آقای احمدی نژاد در تمام گرد همایی هایشان پرچم ایران را همراه دارند. در عکس ها مشخص است.
د.ه. ــ هر ملتی به کشور یکپارچه با حکومت قانون نیاز دارد ولی با همه اهمیتی که می توان به پرچم رسمی داد نیاوردنش در تظاهرات انتخاباتی یا اعتراضی نه نشانه بی اعتقادی به قانون است نه یکپارچگی کشور را به خطر می اندازد. پرچم رسمی و ملی اختراع اروپائی هاست ولی ما در بیرون ندیده ایم که مردم در هر تظاهرات خود پرچم ملی را بیاورند. اگر هواداران ریاست جمهوری پرچم می آورند مربوط به خود آنهاست و نیاوردن پرچم نمی تواند بر ضد تظاهر کنندگان بکار رود. اما رنگ سبز تا پیش از این تظاهرات، بسیار هم در جمهوری اسلامی احترام و عزت داشت. اگر یک عده می خواهند به یاری چنین رنگی خود را مشخص کنند و یکدیگر را بشناسند از دشمنی با قانون و یکپارچگی کشور نیست. در هیچ جای جهان چنین برداشتی نمی کنند. آیا برای نشان دادن پایبندی به حقوق شهروندی و جامعه مدنی و ارزش های مدنی حتما می باید پرچم رسمی کشور را دائما به رخ کشید؟ آیا همراه داشتن پرچم از سوی طرفداران احمدی نژاد از آنها فعالان جامعه مدنی و حقوق شهروندی ساخته است؟
تلاش ـ چطور می شود همه این کارهای زیرکانه بدون هدایت و رهبری هیچ جریانی چه از داخل چه از خارج چه ایرانی چه غیر ایرانی صورت بگیرد؟ آیا پوشش خبری وسیع غرب در ابتدای این اعتراض ها به خاموش نشدنش کمک زیادی نکرد؟ آیا همین کمک به یک انقلاب مخملی نیست؟
د.ه. ــ مسلما هر جنبشی رهبرانی دارد. جنبش سبز نیز رهبران خود را دارد. منتها نمی توان فرد یا حتی افراد معینی را به عنوان رهبران نشان داد. رهبری در جنبشی که نمی تواند سازماندهی شود زیرا هم شمار افراد آن بسیار زیاد است و هم اجازه به آن داده نخواهد شد ناگزیر غیر متمرکز و در سطح جامعه گسترده است. تظاهرات عظیم پس از ۲۲ خرداد بی هیچ مقدمه صورت گرفت. امکان تهیه های از پیش نبود، زیرا هیچ کس پیش بینی نمی کرد که نتایج انتخابات به آن صورت اعلام شود. ما در عصر انقلاب ارتباطات بسر می بریم و ایرانیان با هوشمندی و توانائی هائی که دارند، به ویژه نسل جوان تر ایرانیان که نویسنده محترم نیز ظاهرا از همان نسل هستند ــ و من این را از بخش دوم پرسش شان در می یابم ــ به آسانی تکنولوژی نوین را در خدمت خود گرفته اند و در آن نوآوری هائی نیز می کنند. داشتن رهبری سند محکومیت هیچ جنبشی نیست.
من در بیرون ایران هیچ نشانی از رهبری جنبش سبز نمی بینم. پشتیبانی هست ولی رهبری نه، چون نیازی به آن نیست. کار های زیرکانه ای را که نویسنده محترم به آن اشاره می کنند به آسانی از سوی چنین مردمی و چنین نسلی که من باز خود ایشان را نمونه می آورم می توان انتظار داشت. ایرانیان بی خودستائی مردمان باهوشی هستند. تنها ما نیستیم که ادعا می کنیم. هر خارجی که با ایرانیان تماس داشته است می گوید.
خاموش نشدن اتش بیش از هر عاملی از بزرگی آتش است. نمی شود یک حرکت میلیونی در چئد روز به توقف بیفتد. هر روز که بر آن بگذرد عمرش را دراز تر می کند.. سرکوب نیز بر قدرت و پابرجائی اش می افزاید و هر چه سرکوب تلخ تر باشد انرژی بیشتری را در پشت جنبش ذخیره می کند تا باز از جائی بیرون بزند. این در طبیعت هر جنبش اجتماعی است. جنبش سبز در جهان بازتاب گسترده ای داشت. هر جنبش دیگری نیز بسته به ابعاد خود آن و اهمیت کشوری که صحنه چنان رویداد هائی است همان حال را پیدا می کند. نویسنده محترم چنان که حدس می زنم انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ را ندیده اند. بازتاب جهانی آن هزار برابر این جنبش بود. آیا انقلاب را می باید به آن دلیل دست پخت پوشش خبری وسیع غرب دانست؟
هر کس با کار رسانه ها در یک جامعه آزاد آشنائی داشته باشد که دستگاه حکومتی قانونا و فرا تر از قانون، همه چیز را کنترل نمی کند می داند که آنها به این پوشش ها زنده اند. در انتخابات ریاست جمهوری اخیر، خود وزارت ارشاد اجازه داد که شمار زیادی از روزنامه نگاران بین المللی به ایران بیایند. آنها آمدند و دیدند که مردم چه اندازه موضوع را جدی گرفته اند و بعد هم از نزدیک شاهد حرکت اعتراضی و دنباله های آن بودند و همه را گزارش کردند و افکار عمومی جهانی طرف مردم را گرفت که همیشه چنین بوده است و از سی و یک سال پیش اول در ایران و سپس از فیلیپین ۱۹۸۰ تا اوکراین و گرجستان این دو سه ساله همه جا تکرار شده است. اگر این فرایند به نظر مشکوک بیاید بیشترین شک را می باید درباره خود انقلاب اسلامی داشت که پوشش خبری آن تا کنون در جهان مانند نداشته است.
دو کلمه پایانی درباره انقلاب مخملی. من طبعا مخالفتی با انقلابی که از خشونت عاری باشد و برای دمکراسی و حقوق بشر برپا شود ندارم و در این که آیا این انقلاب مخملی هست یا نیست مشکلی نمی بینم. ولی این البته نظر من است. اما اگر خود حکومت احمدی نژاد کار را به این رویداد های تاسف آور در تاریخ ایران نمی کشاند و از انتخابات چنین فاجعه ملی در نمی آورد آیا اصلا نامی از انقلاب به میان می آمد؟
تلاش ـ با سپاس از شما و قدردانی از اقدام با ارزش نویسنده این پرسش ها
برگردان از سامانه تلاش