اگر صحنه سازی های موسمی “انتخابات” در جمهوری اسلامی از هر سودی بَری باشد، دست کم فرصتی ایجاد می کند تا اندک گوشه ای از نزاع های درونی رژیم و فساد و تباهی گسترده آن هویدا شود. در این روزها، هم زمان با ریزش ممتد اعتبار و تسلط “رهبر معظم”، ناظر بر شدت و خشونت نزاع بر سر قدرت و غارت سرمایه های کشور هستیم. در این ارتباط افاضات اخیر محسن رضائی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در شهرستان دِیلم قابل توجه است. وی می گوید” هفتصد میلیارد دلار در طول هفت سال گذشته از سوی دولت به صورت نادرست مصرف شده است و تنها سی درصد چالش های کنونی کشور مربوط به تحریم ها و هفتاد درصد دیگر مربوط به نحوه مدیریت و ساختار نادرست اقتصادی کشور است، که در سه دولت گذشته به آن توجه نشده است”.
ما بارها در این ستون یادآور شدیم که سرانجام عامل اصلی ریزش و نابودی نظام کنونی، فساد حکومتی و فروپاشی اقتصاد کشور خواهد بود. مسائل اقتصادی زمانی که آغاز می شود بر خلاف مسائل سیاسی با زور و سرکوبی امکان چیره شدن بر آن وجود ندارد. همانگونه که اشتباهات و سوء سیاستهای اقتصادی اندک اندک انباشته میشود، زمانی که به اشباع رسید دیگر مهار کردن آن با نطق و خطابه و حتی خشونت و سرکوب امکان پذیر نیست. با آنکه عوارض و نتایج فساد و ندانمکاری هائ حکومت که بر جامعه تحمیل می شود تدریجی است، زمانی که رویهم انباشته شود تأثیراتی عمیق دارد. یکی از اساسی ترین تفاوت های سیاست و اقتصاد دقیقاً در همین نکته پنهان است. در حالیکه در مورد مسائل سیاسی، مثلاً تقلب در انتخابات، رژیم با یک عکس العمل سریع می تواند، با سرکوبی بیرحمانه، اعتراضات را فرونشاند، رویارویی با مسائل اقتصادی با چنین حربه هایی امکان پذیر نیست. اشتباهات اقتصادی حکومت موضوعی نیست که آثار آن از روزی به روزدیگر قابل مشاهده باشد. همانگونه که امروز در مورد دولت احمدی نژاد مشاهده می کنیم سال ها طول کشیده است تا بر اثر اشتباهات بیشمار او در امور اقتصادی کار به بحران اقتصادی امروز کشانده شود. بیست و چهار سال مدیریت معیوب
جالب اینجاست که یک مقام نسبتاً عالی رتبه نظام که عنوان پر طمطراق دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام را یدک می کشد تازه پس از گذشت بیست و چهار سال فهمیده است که “مدیریت و ساختار” دولت های رفسنجانی، خاتمی و احمدی نژاد معیوب بوده است! در این یک مورد حق با رضائی است و همۀ مسائلی را که امروز اقتصاد ایران با آن رو به رو است نباید یکپارچه به حساب تحریم های خارجی واریز کرد. به احتمال بسیار زیاد حتی اگر تحریمی هم وجود نداشت بیش از هفتاد درصد مسائل و مصائب کنونی در زندگانی روزمره مردم همچنان به جای خود باقی می بود. اما آنچه آقای دبیر محترم مجمع فراموش می کند و یا جرأت گفتن آنرا ندارد مشکل نفس وجود نظام جمهوری اسلامی است که از نخستین روزهای روی کار آمدنش نه تنها از فهم مشکلات و پیچیدگی های اقتصاد مدرن بی خبر و ناآگاه بود بلکه تعمداً با دانش ستیزی و یاغی گری منکر علم اقتصاد شد. اگر امروز احمدی نژاد ناچار به اذعان فشار روز افزون تورم بیش از چهل درصدی و سیر صعودی بیکاری شده است، در بدو امر او و دیگر زمامداران رژیم با اقتدا به کلمات قصار آیت الله خمینی در مورد نفی علم اقتصاد دلخوش بودند. آنگاه که اقتصاددان دلسوز و برجسته کشور در مورد مسائل و مشکلات اقتصادی کشور اظهار نگرانی می کردند یا مورد بی اعتنایی و تمسخر قرار می گرفتند و یا ناگهان خود را در پشت میله های زندان می یافتند. از آنجا که نتیجه اشتباهات اقتصادی حکومت بر روی هم انباشته میشود، آنهائیکه قضاوتشان بر مبنای ظاهر مسائل است، از درک آن عاجزند. در مورد احمدی نژاد مسأله از این هم پیچیده تر شده است . او حتی امروز، در کمال اطمینان منبعث از نادانی، به ادعای خودش نیازی به مشاوران اقتصادی احساس نمی کند. او مدعی است که اقتصاد غربی نمی تواند پاسخگوی مسائل ایران باشد. مسأله اساسی آن نیست که او و امثال او باید در مورد اقتصاد صاحب نظر باشند. در دنیای امروز بسیاری از رهبران سیاسی در مورد مسائل مالی و اقتصادی الزاماً دارای تخصصی ویژه نیستند اما آنقدر عقل و درایت دارند که در پیرامون خود از وجود شایسته ترین کارشناسان بهره مند شوند. این روزها دامنه فساد و تباهی اقتصادی به جایی کشیده است که حتی سردار محسن رفیقدوست، این نخستین وزیر سپاه و رئیس پیشین بنیاد به اصطلاح مستضعفان به دیگران درس صداقت و اجتناب از آلودگی و فساد می دهد. امروز حتی او نیز همانند دیگر همقطاران سپاهیش به قول عبید زاکانی “عابد و مسلمان” شده است. او میگوید” سپاه نباید سیاسی، تجاری و جناحی عمل کند. اگر یک سپاهی قرار است در سیاست دخالت کند باید از سپاه خارج شود. سپاهی نباید سیاسی شود”. رئیس سابق بنیاد مستضعفان می گوید:” من با این مسأله که سپاه تجارت کند مخالفم، با این مسأله که سپاه وارد صنایع نظامی شود یا در کار ساخت و ساز نیز ورود کند مخالفم” و سرانجام می افزاید:” مردم باید نسبت به ورود سپاه به مسائل اقتصادی روشن شوند”. شوری کار به جایی رسیده است که حتی محسن رفیقدوست که به عنوان نخستین رئیس و مسؤل بنیاد مستضعفان اکثر شرکت ها، سازمان های اقتصادی- کشاورزی و تجاری بخش خصوصی را با زور سپاه مصادره کرد و زمانی مدعی شد که بر یکی از بزرگترین و احتمالاً فاسدترین و نامشروع ترین ساختارهای اقتصادی جهان ریاست میکند، اکنون سخن از منع دخالت سپاه در امور اقتصادی به میان می آورد. اکنون که اقتصاد کشور در سراشیب سقوط هر لحظه سریعتر پیش می رود به مصداق مثل معروف که از کشتی در حال غرق شدن نخست موش های دریائی (rats) فرار می کنند، آیا چنین انتقادهای صریح و تبری جوئی های مسببین و عاملین اصلی این نظام فاسد و فاجعه آفرین خود بهترین شاهد و گواه بر شکست رژیم و برنامه هایش نیست؟
زنگ خطر و اعلام فروپاشی اقتصاد کشور با انتشار واپسین گزارش های سازمان آمار کشور منعکس است. این آمار وحشتناک و بی سابقه آنچنان عوامل رژیم را نگران کرده است که سعی می کنند تا همه کاسه کوزه ها را بر سر احمدی نژاد بکوبند و او را قربانی سیستم سراپا فساد کنند. کار به جائی کشیده است که عوامل و دست نشاندگان رژیم نیز سعی میکنند با فریادهای اعتراضی مردم همصدا شوند. یک نمونه ای از این دو دوزه بازی کردن ها انتشار اخبار تا کنون سری یعنی آمار دولتی است. کار به جائی کشیده است که حتی فارس نیوز، متعلق به سپاه پاسداران، با اشک تمساح از گرانی صد و چهل و شش درصدی سی و سه کالای اساسی طی یکسال گذشته و رنج مردم می نویسد.
جالب این جا است که زمانی که صحبت از گرانی سطح زندگی مطرح می شود و مثلاً می گویند بیست و پنج تا سی درصد هزینه زندگی افزایش یافته است همه گمان می کنند که معنای این سخن آن است که قیمت “همه چیز” فقط سی یا چهل درصد افزایش پیدا کرده است، در حالی که چنین نیست. آمار کلی هزینه زندگی در هر کشوری شامل قریب سیصد تا سیصد و پنجاه نوع کالا و خدمات است که در تمام خانوارها مورد استفاده قرار می گیرند. اما آنچه بیش از همه چیز برای مردم عادی اهمیت دارد کالا های معمولی است که برای تغذیه و زندگی روزمره مورد نیاز است. استفاده از رقم کلی نمودار هزینه زندگی این واقعیت را پنهان می کند. احتیاجات واقعی اکثریت خانواده های متوسط در مرحله اول همان کالاها وخدمات ضروری ومورد نیاز برای تأمین مایحتاج روزانه زندگی است. مثلاً تنزل یا ثابت ماندن بهای بلیط هواپیما یا هزینه تآتر و تفریحات گوناگون در این “سبد” مایحتاج عمومی برای خانواده ای که هرگز سوار هواپیما نشده است از هیچ نوع اهمیتی برخوردار نیست. آنچه امروز در ایران می گذرد شروع پایان یک حکومت فاسد، بی لیاقت و در عین حال بسیار ظالم است. این حکومت مانند هر خودکامه سیستم سیاسی و اقتصادی بسیار پیچیده و به هم تنیده است. از این رو منصفانه نیست که همه اشتباهات، فساد ، کجروی ها و ندانم کاری ها را یکسره به حساب احمدی نژاد رقم بزنیم. این در حقیقت همان شیوه ای است که امروز نظام جمهوری اسلامی برای برائت خود و لجن مال کردن احمدی نژاد برگزیده است. فراموش نکنیم احمدی نژاد ثمره نظام جمهوری اسلامی است و نه موجد یا معمار آن.
آنهایی که امروز سعی میکنند باحمله به احمدی نژاد برای خود سپر بلائی بسازند همان کسانی هستند که برای کرسی ریاست جمهوری او آرای مردم را دزدیدند و زمانی که با اعتراض میلیونی مردم مواجه شدند نداها و سهراب ها و صدها دیگر جوان ایرانی را بی رحمانه به قتل رساندند. آقای محسن رضائی یا به مرض فراموشی مبتلا گشته و یا به تقیه پناه برده است زیرا در تمام مدت بیست و چهار سال کجروی و تباهی مورد اشاره او سه رئیس جمهور مورد اشاره اش “تدارکچی” بودند و حاکم مطلق العنان کشور شخص شخیص “رهبر معظم” انقلاب بوده است.
شاهین فاطمی
پاریس
