ساماندهی در مبارزه برای دمکراسی و سازمان‌دهی به شیوه‌ها، اصول فکری، مراحل فعالیت و اندیشه‌های سیاسی، نقش محوری و اصلی احزاب، گروه‌ها و تشکل‌های سیاسی را ضرورت می‌دهند؛ در دنیای امروز هیچ مبارزه و دستیابی به آزادی ملی و استقرار دولتی سکولار، دمکرات و حقوقی، بدون وجود احزاب فرجامی ندارد. در حقیقت برای اینکه اندیشه‌ای، ایده‌ای، هدفی و… به مرحله عمل برسد و با شاخصه‌های منطقی و واقعی، کاربردی شود، در احزاب، گروه‌ها و تشکیلات در جایگاه شعور مشترک زندگی شخصی و جمعی، به روش و یک آرمان هدفمند تبدیل می‌شود.
حزب در فرهنگ سیاسی مدرن در دو شکل موجودیت می‌یابد؛ حزبی که مبتنی بر ایده‌های دمکراتیک و آزادی‌خواهانه است و با روش آزاداندیشانه تشکیل و اداره می‌شود. حزبی که برآمده از اصول قدرت‌طلبی و حول محور رهبری واحد و فقط برای رسیدن به قدرت با دست زدن به هر اقدامی شکل می‌گیرد. در احزاب دمکراتیک، هدف، اصول، شیوه‌ها در هماهنگی با یکدیگر بوده و برای حضور جامعه مدنی در ارکان اجرایی کشور و دولت دمکراتیک است؛ از این دیدگاه، تشکیلات حزبی در خدمت جامعه مدنی، روش‌های مدنی و رهایی جامعه از اقتدار دیکتاتوری و تثبیت دمکراسی، سکولاریسم و حقوق انسانی قرار می‌گیرد.
در مبارزه برای رهایی ایران از فاشیسم مذهبی، احزاب و تشکل‌ها و گروه‌های بسیاری به وجود آمده است؛ عده‌ای از آن‌ها در فرایند مبارزه و با دوری از حقایق مبارزه مدنی و اصول دموکراتیک از بین رفته و یا به حاشیه رانده‌شده‌اند. بخش دیگری از احزاب ایرانی با درک و دریافت واقعیت‌های سیاسی و تغییرات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی، با صلابت و متانت، بخشی از پروسه ملی برای آزادی ایران و بنیان دمکراسی در ایران را برعهده‌گرفته‌اند؛ احزاب ایرانی درواقع ساماندهی به خواسته‌های وطنی و مطالبات صنفی و سیاسی و… ایرانیان را در مجمعی دمکراتیک و با ایده‌ها و روش‌های آزادی‌خواهانه نمایندگی می‌کنند؛ طرفه آنکه خواسته عمومی و ملی ایرانیان زندگی در جامعه‌ای آزاد و مشارکت در دولتی حقوقی است که به‌دوراز تبعیضات مذهبی و جنسی و اقتصادی، فضایی امن و توأم با کرامت انسانی داشته باشد.
در سیر مبارزاتی حزبی و تشکیلاتی برای رهایی ایران، شاهزاده رضا پهلوی به‌دفعات و به مناسبت‌های مختلف از اهمیت مبارزات مدنی و تشکیلاتی سخن گفته است؛ وی به‌ضرورت محوری و سازنده تشکیلات برای رسیدن به دولتی دمکراتیک نیز اشاره نموده و از آفات و موانع تکروی، رهبرگرایی غیردمکراتیک، شخصی‌سازی سیاست و… در پروسه و تکمیل مبارزاتی هشدار داده است؛ منش شخصی و ملی شاهزاده رضا پهلوی در طی سال‌های اخیر نیز در دوری از تک‌آوایی و شخص‌گرایی در سیاست بوده و هر کنش و رفتار و سخن و حرکت سیاسی وی توأم با فرهنگ دمکراتیک و ملی بوده است.
حزب مشروطه ایران (لیبرال دمکرات) نیز با هدف رهایی وطن از فاشیسم مذهبی از بدو تأسیس بر این نظر بوده است که «برای آزادی میهن، رهایی از فاشیسم مذهبی و پایه‌گذاری یک نظام ملی، مردمی و پیشرو و برقراری یک دمکراسی لیبرال به معنی اعتبار رأی اکثریت در چهارچوب اعلامیه جهانی حقوق بشر پایه‌گذاری شده است…»
اینک که مبارزه و مقابله با رژیم اسلامی و تلاش برای برقراری دمکراسی در ایران به شرایط حساس و سرنوشت‌سازی واردشده، بایسته است که اندیشه تشکیلات‌گرایی بیش از گذشته موردتوجه قرار گیرد تا با انسجام مبارزاتی در قالب احزاب و گروه‌ها و تشکل‌های مختلف و همگرایی ملی بین آن‌ها و گسترش تلاش‌های مبارزاتی در داخل ایران، مرحله گذار از جمهوری اسلامی منطقی‌تر و عاجل‌تر به فرجام نهایی خود که آزادی وطن از خشونت حکومتی است، رسیده و ایرانیان از حقوق طبیعی خود برخوردار شوند. بی‌تردید در جهان متحول و شرایط تعیین‌کننده فعلی، هر مبارزه و مقاومت و استقرار دمکراتیک در ایران، از بستر احزاب و تشکل‌های ملی و دمکراتیک گذشته و دستیابی به دولتی حقوقی و جامعه‌ای آزاد، ارمغان احزاب و مبارزه تشکیلاتی خواهد بود.
