انتخابات و رأی نه‌تنها یکی از ابزار اصلی دمکراسی به شمار می‌رود بلکه به چهره‌ی شاخص آن نیز تبدیل‌شده.
وقتی صحبت از دمکراسی می‌شود کمتر کسی به بسترهای لازم آن ازجمله ساختار سکولار و جدایی دین و دولت یا اصل مهم تفکیک قوا و همچنین آزادی احزاب و رسانه‌ها و قانون اساسی دمکراتیک به‌عنوان شاقول مناسبات حقوقی و سیاسی و اقتصادی، فکر می‌کند. چه‌بسا به این دلیل که همه این‌ها از یکسو جزو بدیهیات دمکراسی هستند و از سوی دیگر مانند انتخابات و رأی‌گیری تکرار نمی‌شوند تا اهمیت آن‌ها در برگزاری انتخابات مختلف هر بار گوشزد شود! به همین دلیل نیز رژیم‌های غیر دمکراتیک و ضد دمکراسی مانند نظام مذهبی جمهوری اسلامی در ایران از این ابزار برای کسب حقانیت کاذب سوءاستفاده می‌کنند. آن‌ها بدون بستر لازم و ضروریات و بدیهیات انتخابات دمکراتیک، در چارچوب تنگ عقیدتی- سیاسی خود رأی‌گیری برگزار می‌کنند تا خود را «منتخب» مردم قلمداد کنند بدون آنکه شهروندان حق و امکانات انتخاب آزادانه داشته باشند!
به‌هرحال، تکرار انتخابات و رأی‌گیری برای رقابت و جابجایی قدرت در جوامع باز و دموکراسی‌ها، آن را به پدیده‌ای هیجان‌انگیز تبدیل کرده که درعین‌حال ضعف‌های سیستم‌های انتخاباتیِ کشورهای مختلف را که می‌توانند مورد سوءاستفاده قرار بگیرند نیز به نمایش می‌گذارد.
با تأکید بر اینکه در اینجا رأی‌گیری در جمهوری اسلامی و نظام‌های مشابه موردنظر نیست، باید گفت آنچه معمولاً در رسانه‌ها و توسط سیاستمداران به آن توجه نمی‌شود ارزش رأی و نقش و مسئولیت شهروندان در انتخابیست که می‌کنند! برای احزاب و سیاستمداران پیروزی آن‌ها و نشستن‌شان بر مسند قدرت و کشورداری آن‌گونه که خود و حزبشان درست تشخیص می‌دهند مهم است؛ و البته، کیست که نداند سیاست به‌نوبه‌ی خود ابزار تقسیم و توزیع منابع اقتصادیست! به‌این‌ترتیب، شهروندان با رأی و انتخاب خود در این تقسیم و توزیع نقش بازی می‌کنند و مسئولیت دارند. در دموکراسی‌ها این امکان وجود دارد که اگر عملکرد منتخبان پس از چهار یا پنج سال نامطلوب بود، آن‌ها را تغییر داد و افراد و احزاب دیگری را راهی منابع قدرت کرد.
بااین‌همه دموکراسی‌ها نیز از فساد سیاسی و اقتصادی بری نیستند! امتیاز بزرگ دموکراسی‌ها اما در آزادیست! از همین نظر قانون اساسی و نظام حقوقی می‌بایست چنان قوی باشد که هم از افشای فساد حمایت کند و هم راه‌های تکرار آن بسته شود. چنین تأملاتی درباره جمهوری اسلامی که خود «افساد فی‌الارض» است اصلاً موضوعیت ندارد! اما مسئولیت شهروندان در همراهی با چنین نظام فاسدی و انتخابات استصوابی‌اش بجای خود باقیست!
