سیاست خارجی جمهوری اسلامی سیاستی است که نه تنها در جهت پیشبرد منافع ملی کشور ما قرار ندارد بلکه به نحوه‌ای غیرمسئولانه در جهت خلاف آن اعمال می‌شود. ازآنجا که سیاست خارجی هر کشوری که از دموکراسی برخوردار باشد ناگزیر در مسیر منافع ملی آن کشور قرار دارد جای شگفتی نیست که در نظام جمهوری اسلامی که آراء و نظر مردم هرگز به حساب نیامده است سیاست خارجی نیز وسیله‌ای شده باشد برای اعمال عقاید شخصی و تعصبات فرقه‌ای زمامداران. بیش از سه دهه ماجراجوئی در منطقه و غرب‌ستیزی رژیم غیر از انزوا و تیره‌روزی برای ملت ایران ثمره‌ای به همراه نداشته است. واپسین نتیجه اعمال این سیاست امروز در صدر اخبار جهان قرارگرفته است و این همان اژدهای افسارگسیخته داعش است که به‌نوعی پاسخ بنیادگرایان سُنی به زیاده‌خواهی‌های مشتریان شیعه رژیم تهران در منطقه به شمار می‌آید.
در هفته‌ای که گذشت مقاله‌ای بسیار جالب و افشاگرانه، به زبان عربی، زیر عنوان “داعش مقابل ایران” به قلم بانو “راغده درغام” روزنامه‌نگار و نویسنده آمریکائی -لبنانی الاصل در روزنامه الحیات و دیگر نشریات معتبر جهان عرب انتشار یافت. ترجمه انگلیسی این مقاله سپس در اختیار جمع کثیری از افراد، شخصیت‌ها و مطبوعات جهان منجمله “ایران و جهان” قرار گرفت و هم‌اکنون در بخش انگلیسی “ایران و جهان” در دسترس علاقه‌مندان است.
در این مقاله نویسنده حکومت جمهوری اسلامی را مسئول پیدایش این سازمان تروریستی معرفی می‌کند و سپس می‌افزاید که تفاوتی فاحش میان نقطه نظرات حاکمان کشورهای عرب خلیج‌فارس و مردمان این منطقه در مورد داعش وجود دارد. درحالیکه دولت‌های منطقه داعش را یک خطر حیاتی (existential) برای خود و منطقه معرفی می‌کنند اغلب شهروندان این کشورها برعکس پشتیبان این سازمان هستند و آن را برای ایجاد توازن در منطقه ضروری می‌دانند. همچنین در حالی که پاره‌ای از ساکنان کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مدعی هستند داعش هیچ‌گونه ارتباطی با اسلام ندارد هرچند بخش بیشتری آن را مظهر اسلام ناب می‌شناسند. این گروه که اغلب ساکنان عربستان هستند داعش را به‌عنوان یک سازمان تروریستی یا دشمن نمی‌شناسند و این در حالی است که پادشاه عربستان ملک عبدالله بن عبدالعزیز اعلام کرده است که جنگ علیه داعش از اهمیت بسیاری برخوردار است. همزمان بخش بزرگی از مردم عربستان و پاره‌ای از مؤسسات رسمی این کشور نه‌تنها داعش را یک سازمان تروریستی نمی‌شناسند بلکه وجود آن را برای رویارویی با فعالیت‌های جمهوری اسلامی در منطقه ضروری می‌دانند.
نویسنده این مقاله معتقد است که رقابت میان این دونقطه نظر، محاسبات و برنامه‌ریزی‌های اوباما در مورد چگونگی مقابله با داعش را متزلزل کرده است و از این رو در مورد اوباما و تصمیم‌های او چندان اعتمادی در این محافل وجود ندارد و آن‌ها در مورد جدی بودن او (اوباما) و یا در میان معرکه دوباره عقب‌نشینی نکردنش شک بسیار دارند. این در حالی است که نویسنده مقاله معتقد است برای موفقیت در مبارزه علیه داعش بسیج عمومی همه کشورها از واشینگتن تا مسکو و همه مردم منطقه ضروری به نظر می‌رسد. وی می‌نویسد کارشکنی و سرسختی در این مورد تنها به روسیه و رژیم تهران ختم نمی‌شود زیرا حتی در عراق نیز هستند کسانی که در رویارویی با داعش کوتاه می‌آیند زیرا وجود این گروه تروریستی را برای مقابله با عوامل جمهوری اسلامی در عراق ضروری می‌دانند.
نویسنده مقاله معتقد است بسیاری از سُنی‌های عراق داعش را به‌منزله گلوله‌ای در تفنگ خود می‌دانند که در تقابل با زیاده‌روی‌های شیعیان از این وسیله می‌توان استفاده کرد. از این رو این دسته از سُنی‌ها برای مبارزه با داعش آمادگی ندارند زیرا می‌خواهند از آن برای بازیابی بخشی از قدرت از دسته رفته خود در عراق استفاده کنند. این بخش از سُنی‌های عراق در این مسیر خطرناک باقی خواهند ماند هرچند باتحمل مخاطرات احتمالی آن. پاره‌ای از شخصیت‌ها در میان این گروه از “حاشیه‌نشین‌ها” می‌دانند که بدون مشارکت آن‌ها مبارزه با داعش موفق نخواهد شد. آن‌ها به آمریکا اعتماد ندارند زیرا یک‌بار از سوی آمریکا فریب‌خورده‌اند و پس از همکاری با آمریکایی‌ها علیه القاعده در عراق، آمریکا آن‌ها را رها کرد و درنتیجه در دوران حکومت دست‌نشانده المالکی که زیر نفوذ ایران و مورد حمایت آمریکا بود، مورد کینه‌توزی، ظلم و اجحاف فراوان قرار گرفتند.
در تائید نقطه نظرات خود، نویسنده مقاله به کنفرانسی اشاره می‌کند که هفته گذشته در ریاض تشکیل شد. مدیریت این کنفرانس بر عهده بخش مطالعات وزارت خارجه عربستان سعودی بود و بانو راغده درغام نیز شخصاً در این کنفرانس شرکت داشته است. مطالب موردبحث در این نشست می‌تواند نمونه مفیدی باشد از جو حاکم در منطقه. شرکت‌کنندگان در این کنفرانس بی‌پرده اقدامات پرزیدنت اوباما را موردانتقاد قرار داده‌اند. به روایت نویسنده مقاله، یکی از شرکت‌کنندگان در این کنفرانس خطاب به اوباما گفته است “بیش از این خون جوانان سُنی را به سود شیعیان منطقه جاری نکن، متحدانت را جمع کن و دور شو! به ما نگو جنگ با داعش به خاطر ماست”. دیگر شرکت‌کنندگان در این نشست “نیمه‌رسمی” نیز احساسات مشابهی را در مورد آمریکا و ایران نشان داده‌اند.
حتی شخص نویسنده معتقد است که داعش در عراق معادله را علیه ایران متوازن کرده است. داعش توحش را با توحش پاسخ می‌دهد. نویسنده با ملاحظهُ جمیع جوانب نتیجه‌گیری می‌کند که اگر چه داعش توانسته است در برابر زیاده‌خواهی‌های رژیم تهران مانعی سخت و خطرناک عرضه کند اما در درازمدت کشورهای منطقه نیز نخواهند توانست در کنار داعش به آسودگی زندگی کنند. اسلام سیاسی و افراطی مانعی خواهد بود در مسیر پیشرفت و بهبود جوامع کشورهای عرب منطقه. با این نتیجه‌گیری در مورد داعش مسئول برگزاری این کنفرانس محور موردبحث را به دیگر مسائل منطقه منتقل کرده است.
به‌احتمال زیاد رویارویی جهانی با داعش مسائلی را در مورد تروریسم در منطقه و رابطه آن با جمهوری اسلامی مطرح خواهد ساخت که موجب بروز تناقضات آشکار و اجتناب‌ناپذیر در گذشته و حال جمهوری اسلامی خواهد شد. رژیمی که هنوز تقویت و تأمین مالی انواع سازمان‌های تروریستی را جزئی از وظائف «انقلابی» خود می‌داند نخواهد توانست برای همیشه هم «رفیق دزد باشد و هم شریک قافله!»
پاریس: دوشنبه ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۴
