کتاب «حزب مشروطه ایران و لیبرال دموکراسی بمثابه مشروطه نوین»

همزمان با برگزاری کنگره نهم (کنگره داریوش همایون) حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) ۲ عنوان کتاب در تاریخ اندیشه‏های مدرن ایران در ایالات متحد امریکا از علی اصغر حقدار منتشر شده است؛ این کتاب‏ها همانند دیگر تحقیقات و تألیفات علی اصغر حقدار، مبتنی بر تاریخ‏نگاری اندیشه‏های ایرانی و بخشی از پروژه «صد سال اندیشه‏های ایرانی» است که وی از دو دهه‏ای پیش به مطالعه و نگارش آن مشغول است. در مقدمه کتاب نوشته شده است:
«تشکل‏های سیاسی و احزاب در تاریخ ایران زمین، تبار به دوران سرنوشت ساز مشروطیت اول می‏برند؛ دورانی که نخستین قانون اساسی ایران تدوین، اولین پارلمان تأسیس و قدم‏هایی به پایه‏ریزی ساختارهای مدرن سیاسی و فرهنگی برداشته شد. اسناد تاریخی اولین احزاب را در دومین دوره مجلس شورای ملی ثبت کرده‏اند؛ احزابی با ایده‏های لیبرالیستی و سوسیال دموکراتیک. از آن دوران تا به امروز که سده‏ای از پدیداری فرهنگ سیاسی مدرنیته در جامعه ایرانی می‏گذرد، جریان‏های سیاسی به تناوب توانستند تشکل‏ها و احزاب و گروه‏هایی را به وجود آورند.
از طنز تلخ تاریخ معاصر ایران است که از جنبش آزادیخواهانه مشروطیت که داعیه ملی‏گرایی و دموکراتیک‏سازی فرهنگ و سیاست ایرانی را داشت، بیشترین احزاب با ایده‏های کمونیستی و سوسیالیستی با برداشت‏های انترناسیونالیستی و جدایی خواهانه سر برآوردند. تاریخ سیاسی یک سده گذشته به ندرت و به کوتاهی، احزاب دموکراتیک و لیبرالیستی را در خود جای داده است؛ در دهه چهل «حزب ایران نوین» از جمله تشکل‏هایی بود که با اصول و اهداف لیبرالیستی به صحنه آمد، ولی دولت مستعجل بود. در دهه‏هایی که باورهای بنیادگرایی دینی، حاکمیت ایرانی را در دست دارد، «حزب مشروطه ایران» با ایده و کنش‏های لیبرال دموکراتیک نزدیک به دو دهه‏ای است که در صحنه سیاسی ایران حضور یافته و به جرئت می‏توان گفت که با اعلام موجودیت، تبیین اصول لیبرالیستی و وام‏داری به اندیشه‏های دموکراتیک، پدیده‏ای در خور تأمل و به وجود آورنده فرهنگ دموکراتیک در سیاست ایرانی بشمار می‏رود. سال‏های پرباری که از اندیشه سیاسی و کنش فرهنگی «حزب مشروطه ایران» می‏گذرد، تحقیق و تألیف کتابی در تاریخ، اصول و آرمان‏های این حزب را به ضرورت تاریخ‏نگاری اندیشه در ایران تبدیل کرده است.
فکر تدوین این رساله از میان و در تکمیل تألیف پیشین من- اندیشه سیاسی داریوش همایون- پیش از این: داریوش همایون و کشاکش با تجدد در ایران- شکل گرفت؛ با طرح مقدماتی این رساله و ارائه آن به زنده یاد دکتر همایون، تألیف آن شروع و در طی تحقیق و نگارش تاریخ و اندیشه حزب مشروطه ایران، ایشان با بزرگواری توسط هموندی دیگر، اسنادی از حزب را در اختیار من قرار دادند. ایشان با حوصله و بی‏شائبه به ارسال اینترنتی نشریات- اعلامیه‏ها- صورت جلسات کنگره‏ها و کنفرانس‏های حزب مشروطه ایران و هم چنین تمامی صورت مذاکرات دفتر پژوهش‏ها مبادرت کردند. آقای بهمن زاهدی هم در مواردی از یاری مضایقه نداشتند. از تمامی این دوستان سپاسگذارم و تمامی اشکالات و کمبودهای این تألیف را از نگارش خود می‏دانم. این کتاب به روزگار تبعید و مهاجرتم و در زمانی نگاشته و تکمیل شد که دو واقعه مهم و تاثیرگذار – بر سیر تاریخی حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) و حیات سیاسی و فرهنگی ایران- به وقوع پیوست: نخست تثبیت به تأخیر افتاده پسوند «لیبرال دموکرات» بر نام حزب مشروطه ایران. دوم درگذشت دکتر داریوش همایون. یادآوری تشویق‏ها و همراهی‏های زنده یاد دکتر همایون بیشترین جسارت را در زمانه تأسف بار کشور، به من ارزانی می‏داشت و اکنون یاد و خاطره آن انسان اندیشمند و دموکرات، با این کتاب آرام بخش قلب داغدیده من است. بلافاصله باید اضافه کنم که این تألیف، سرآغازی به گفتگویی خردمندانه با حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) و گشاینده تبادل نظر سیاسی با احزاب و تشکل‏های دیگر است؛ با ایده و دریافت من و نه بیان‏گر رأی و دیدگاه حزب مشروطه ایران به تاریخ و اندیشه‏های خود.»
فصل‏بندی این کتاب عبارتند از:
نشانه‏ها و اختصارات
مقدمه
پیشگفتار زمینه‏های اجتماعی- پارلمانی و حزبی مشروطه خواهی در ایران
فصل اول- هیئت مؤسس و سازمان مشروطه خواهان ایران
فصل دوم- حزب مشروطه ایران در زمینه سیاسی دهه شصت-هشتاد
فصل سوم- داریوش همایون آموزگار و رایزن حزب مشروطه ایران
فصل چهارم- ایدئولوژی حزب مشروطه ایران
فصل پنجم- تشکیلات سازمانی حزب مشروطه ایران
فصل ششم- کنگره‏ها و کنفرانس‏های حزب مشروطه ایران
فصل هفتم- مواضع و بیانیه‏های حزب مشروطه ایران
فصل هشتم- حزب مشروطه ایران و وارث پادشاهی پهلوی
پیوست اول- اساسنامه حزب مشروطه ایران
پیوست دوم- منشور حزب مشروطه ایران
پیوست سوم- بیان‏نامه «حزبی برای اکنون و آینده»
فهرست منابع
فهرست اشخاص

مطالب مربوط

نزول «سازمان مجاهدین خلق» و دگردیسی «حزب چپ ایران»

صدسال اندیشه‌های ایرانی (۲۲) مشروطیت عرفی در پایگان دینی

صد سال اندیشه‌های ایرانی (۱۳)

این سایت برای ارائه بهتر خدمات به کاربران خود ، از کوکی‌ها استفاده می‌کند.
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish
اطلاعات بیشتر