دیدار شاهزاده رضا پهلوی با گروه‌ها، احزاب و سازمان‌های سیاسی در مونیخ آلمان، نقطه عطفی در روند همگرایی نیروهای اپوزیسیون ایران بود. این نشست که با حضور نمایندگان طیف‌های مختلف برگزار شد، بار دیگر نشان داد که نیاز به یک وحدت استراتژیک و عملی در میان نیروهای سیاسی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
چالش‌های همگرایی و بند یازدهم
یکی از مباحث مطرح‌شده در این نشست، موضوع “بند یازدهم” بود که بخشی از پادشاه‌خواهان و برخی گروه‌های سیاسی درباره آن نظرات متفاوتی داشتند. حزب مشروطه ایران (لیبرال دمکرات)، به‌عنوان قدیمی‌ترین و سازمان‌یافته‌ترین حزب مشروطه‌خواه که در طول ۳۱ سال گذشته به‌صراحت در بند سوم اساسنامه خود از نظام پادشاهی پارلمانی حمایت کرده است، از ابتدا برای اتحاد همه گروه‌های سیاسی تلاش کرده است. ما همواره بر این باور بوده‌ایم که شاهزاده باید سمبل وحدت و یکپارچگی ملی باشد و نباید او را در کارهایی که احزاب و سازمان‌ها می‌توانند در دوره گذار انجام دهند، درگیر کرد.
پرسش آقای پاشایی و پاسخ شاهزاده رضا پهلوی
در این نشست، آقای فؤاد پاشایی، دبیر کل حزب مشروطه ایران، (لیبرال دمکرات) مسئله‌ای مهم و کلیدی را مطرح کردند. ایشان بر این نکته تأکید داشتند که استفاده از واژه “رهبر” نباید باعث شود که تمام مسئولیت‌ها به گردن شاهزاده انداخته شود و دیگران از صحنه عمل کنار بروند. وی اظهار داشت که نقش شاهزاده رضا پهلوی در چهار دهه گذشته همواره بر ایجاد اتحاد و نزدیکی بین گروه‌های مختلف متمرکز بوده است و نباید با عنوان “رهبری مطلق”، این نقش را از مسیر اصلی خود خارج کرد.
آقای پاشایی به‌صراحت تأکید کرد که اگر قرار است از نقش رهبری شاهزاده صحبت شود، باید مسئولیت‌ها و وظایف این رهبری نیز مشخص باشد. نباید به شکلی غیرمسئولانه همه‌چیز را بر دوش شاهزاده قرار دهیم و خود را از فرآیند تصمیم‌گیری و اجرا کنار بکشیم.
در پاسخ، شاهزاده رضا پهلوی نه‌تنها سخنان آقای پاشایی را رد نکردند، بلکه به‌نوعی آن را تأیید کردند. شاهزاده گفتند که تعریف رهبری باید در عمل مشخص شود، نه اینکه صرفاً در یک‌بند یا توافق‌نامه گنجانده شود. ایشان تأکید کردند که هیچ ضرب‌الاجلی برای پذیرش یا رد بند یازدهم وجود ندارد و در صورت نیاز، می‌توان در آینده درباره آن بحث کرد.
این موضوع نشان می‌دهد که برخلاف تبلیغات برخی جریان‌های مخالف، شاهزاده به‌هیچ‌عنوان حزب مشروطه ایران (لیبرال دمکرات) و شخص آقای پاشایی را نفی نکردند، بلکه بر لزوم تعریف دقیق نقش‌ها و مسئولیت‌ها تأکید داشتند، همان نکته‌ای که آقای پاشایی مطرح کرده بود.
سؤال آقای دکتر نادر زاهدی و پاسخ صریح شاهزاده رضا پهلوی
در بخش دیگری از این نشست، آقای دکتر نادر زاهدی، عضو سابق شورای مرکزی حزب مشروطه ایران، سؤالی بسیار مهم و سنجیده مطرح کردند. وی پرسید که شاهزاده درباره افرادی که تحت عنوان “طرفدار پادشاهی” فعالیت می‌کنند اما با فحاشی و ایجاد هیاهو و شعارهای تند همچون “جاوید شاه” باعث تفرقه و خدشه‌دار شدن چهره جنبش می‌شوند، چه نظری دارند؟
پاسخ شاهزاده بسیار صریح و روشن بود:
شاهزاده به‌طور شفاف اعلام کردند که این افراد که تنها فریاد “جاوید شاه” سر می‌دهند و هم‌زمان به دیگران توهین و فحاشی می‌کنند، به هیچ عنوان نماینده تفکر و راه او نیستند.
شاهزاده تأکید کردند که این‌گونه رفتارها نه‌تنها کمکی به مسیر مبارزه نمی‌کند، بلکه باعث بدنام شدن جنبش و دور شدن مردم از آن خواهد شد. شاهزاده به جای این‌گونه شعارهای افراطی، بر گفتمان آزادی و اتحاد ملی تأکید کردند.
مشاهده عینی در تظاهرات ۱۱ فوریه ۲۰۲۳ در لس‌آنجلس
من خودم شخصاً شاهد بودم که شاهزاده رضا پهلوی در تظاهرات تاریخی ۱۱ فوریه ۲۰۲۳ در لس‌آنجلس، که نزدیک به ۱۳۰ هزار نفر در آن حضور داشتند، چگونه با این موضوع برخورد کردند. این تظاهرات، که یک حماسه برای ایرانیان بود، و بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین گردهمایی‌های ایرانیان در ۴۵ سال گذشته بود.
در این مراسم، زمانی که برخی از حاضران شعار “جاوید شاه” سر می‌دادند، شاهزاده به‌صراحت از آن‌ها خواست که به‌جای این شعار، کلمه “آزادی” را بگویند. این لحظه، گواهی بر منش و تفکر شاهزاده رضا پهلوی بود که نشان می‌دهد ایشان نه‌تنها به دنبال فرقه‌گرایی یا ایجاد یک جریان بسته پادشاه‌خواه نیستند، بلکه به دنبال اتحاد ملی و آزادی برای همه ایرانیان، فارغ از گرایش سیاسی‌شان، هستند.
برگزاری اولین کنگره مرکز هماهنگی ایران‌مداران در لس‌آنجلس
یکی از مهم‌ترین اتفاقات پیش رو در مسیر اتحاد نیروهای سیاسی، اولین کنگره مرکز هماهنگی ایران‌مداران است که در ۸ مارس در شهر لس‌آنجلس، در دانشگاه UCLA برگزار خواهد شد. این کنگره، نتیجه بیش از سه سال نشست و تلاش مداوم این چهار گروه سیاسی بوده است:
حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات)
حزب سکولار دموکرات ایرانیان
اندیشکده آوای آزادی
جبهه هفت آبان
هدف این کنگره، ایجاد یک بستر هماهنگی و همبستگی میان نیروهای مختلف اپوزیسیون برای رسیدن به یک حرکت اجرایی و منسجم در راستای گذار به دموکراسی در ایران است.
این گروه‌ها نه‌تنها قصد دارند که به‌زودی به مجموعه نیروهای دیگر اضافه شوند، بلکه در آینده نزدیک، گروه‌های بیشتری نیز به این قطار خواهند پیوست. روند اتحاد نیروها باید گام‌به‌گام و با انسجام فکری و استراتژیک پیش برود تا بتواند پایه‌گذار یک ساختار منسجم برای دوران گذار باشد.
برگزاری این کنگره در یکی از معتبرترین دانشگاه‌های جهان، نشانه‌ای از جدیت و اعتبار این حرکت سیاسی است. ما امیدواریم که این نشست، سرآغاز تشکیل یک جبهه متحد و منسجم برای آینده ایران باشد، جبهه‌ای که بتواند نیروهای بیشتری را گرد هم آورد و مسیر گذار به دموکراسی را هموارتر کند. پس اگر به‌راستی خواهان موفقیت این جنبش هستیم، باید از شعارهای تفرقه‌افکنانه پرهیز کنیم، بر اصول دموکراتیک پایبند باشیم، و از این فرصت تاریخی برای یک ایران آزاد و دموکراتیک بهره ببریم.
با امید به آینده‌ای آزاد و دموکراتیک برای ایران.
آرش رازی