برگزاری پنجاه و نهمین اجلاس سالانه کنفرانس امنیتی مونیخ، تقریباً یک سال بعد از هجوم نظامی تمام‌عیار ارتش روسیه علیه اوکراین و اشغال خاک آن کشور که نقطه عطف (Zeitenwende) در ملاحظات امنیتی اروپا، راهبردهای دفاعی پیمان آتلانتیک شمالی، مناسبات دفاعی دو کشور سوئد و فنلاند در خط فاصل مصالح دفاعی روسیه و اتحادیه اروپا به شمار می‌رود، در مقایسه با اجلاس‌های پیشین این رویداد مهم جهانی، با وجه تمایزهای آشکار و حاشیه‌سازی همراه است.
لغو دعوت از نمایندگان روسیه و نمایندگان رژیم حاکم بر ایران، ازجمله مواردی است که توجه فراوان رسانه‌های جهانی را به خود جلب کرده و موجب خشم و انتقاد مقام‌های رسمی هر دو کشور شده است.
دلیل لغو دعوت روسیه به گفته رئیس جدید کنفرانس، کریستف هوسگن (Christoph Heusgen)، همسویی با سیاست خارجی دولت آلمان درباره اشغال نظامی خاک اوکراین است؛ اما خودداری از پذیرفتن نمایندگان جمهوری اسلامی، به‌تلافی همکاری نظامی دولت تهران با روسیه در جنگ اوکراین است که به پس گرفتن دعوت‌نامه محدود نشد و با دعوت از مخالفان جمهوری اسلامی و به‌ویژه چهره شاخص آن‌ها، شاهزاده رضا پهلوی، حامل پیامی تند برای حاکمان تهران بود.
طی پنج ماه گذشته و پس از به قتل رسیدن مهسا امینی به بهانه بدحجابی در ۲۵ شهریور سال جاری، شهرهای ایران شاهد تظاهرات گسترده مردم علیه حکومت خشن مذهبی بوده‌اند. عوامل امنیتی رژیم به سرکوب وحشیانه معترضان پرداختند که تاکنون بیش از ۶۰۰ کشته و هزاران زخمی به‌جای گذاشته و افکار عمومی کشورهای جهان را تحت تأثیر فراوان قرار داده است. اعتراضات ایرانیان علیه دیکتاتوری مذهبی به داخل کشور محدود نماند و در این مدت ده‌ها هزار تن از ایرانیان در شهرهای مختلف اروپا، آمریکا، کانادا و استرالیا، با برگزاری تظاهرات از جنبش داخلی ایران حمایت کردند.
طی تازه‌ترین رویداد اعتراضی که در تاریخ آلمان بی‌سابقه است و نشانه تأثیر گرفتن افکار عمومی جهان از جنبش اعتراضی جاری در ایران به شمار می‌رود، نمایندگان پارلمان آلمان در مقابل سفارت جمهوری اسلامی در برلین گرد آمدند و با نمایش شعارنوشته‌هایی خواستار توقف اعدام در ایران و آزادی گروگان‌های خارجی شدند؛ اقدامی که تظاهرات ایرانیان در محل برگزاری اجلاس کنفرانس امنیتی مونیخ تأثیر آن را تشدید می‌کند.
کنفرانس امنیتی مونیخ با تأثیر گرفتن از رویدادهای داخلی ایران، این بار موضوع نقض گسترده حقوق بشر در ایران و همچنین کاهش فاحش بخت ماندگاری حکومت را موردتوجه قرار داده و با دعوت از مخالفان رژیم، افق‌های تازه‌ای را در رابطه با آینده ایران گشوده است.
مردم ایران به‌ویژه در رسانه‌های اجتماعی که به یکی از ابزارهای کارآمد برای مقابله آن‌ها با رژیم تبدیل‌شده است تا آنجا پیش رفته‌اند که اجلاس جاری کنفرانس امنیتی مونیخ را با کنفرانس سران چهار قدرت غربی (آمریکا، آلمان، بریتانیا و فرانسه) در ژانویه سال ۱۹۷۹ در گوادلوپ مقایسه می‌کنند، رویدادی که طی آن تصمیم غرب برای عبور از نظام پادشاهی ایران و به قدرت رسیدن آیت‌الله خمینی مورد تائید و پشتیبانی شرکت‌کنندگان قرار گرفت.
در اجلاس سال گذشته کنفرانس مونیخ که لاورف، وزیر خارجه روسیه در آن حضور داشت و حمله‌های لفظی تندی علیه سیاست‌های ناتو برای گسترش دامنه نفوذش در حوزه امنیتی روسیه انجام داد، وانگ یی، وزیر خارجه کارکشته چین، نیز حضور داشت، ولی اقدامی برای کاهش تنش‌های شرق و غرب انجام نداد و نتوانست مانع عملیات نظامی چند روز بعد روسیه (۲۱ فوریه) در اوکراین شود.
وزیر خارجه چین امسال هم میهمان شاخص کنفرانس امنیتی مونیخ است و در کنار چند دیدار رسمی از فرانسه، ایتالیا و مجارستان، به مونیخ می‌رود و بعد از پایان کنفرانس نیز راهی مسکو و دیدار با پوتین و لاوروف خواهد شد. به همین دلیل موضوع میانجیگری احتمالی چین برای یافتن راه‌حل موردقبول هر دو طرف به‌منظور خروج نیروهای روسیه از خاک اوکراین موردتوجه ناظران قرارگرفته است.
مفهوم دیگر حضور وزیر خارجه چین در اجلاس مونیخ، تأکیدی بر طبیعت متنوع این مجمع و یادآور این نکته است که مهم‌ترین گردهمایی امنیتی جهان نمی‌خواهد صرفاً یک رویداد غربی تلقی شود، اگرچه با وجود مشارکت هیئت‌های نمایندگی متعدد از کشورهای آمریکای لاتین، کشورهای عربی و کشورهای آسیایی، حضور کشورهای هم‌سو با غرب در آن پررنگ است.
مشارکت در کنفرانس مونیخ با دعوت میزبان امکان‌پذیر است و برخلاف همتای جوان‌ترش یعنی اجلاس جهانی اقتصاد در داووس که حضور در آن مستلزم پرداخت هزینه سنگین از ۶۲ هزار دلار آمریکا تا ۶۰۰ هزار دلار (برای مؤسسات) و پرداخت هزینه جداگانه‌ای حدود ۲۹ هزار دلار برای پیوستن به هر گردهمایی حاشیه‌ای است، هزینه‌های جانبی ندارد، هرچند اهمیت دیدارهای سیاسی حاشیه کنفرانس مونیخ کمتر از کنفرانس سالانه داووس نیست.
کنفرانس مونیخ امسال هم به‌صورت حضوری و هم به‌صورت مجازی برگزار می‌شود و شماری از دعوت‌شدگان از راه دور در آن حضور می‌یابند. کنفرانس مونیخ تأکید دارد که وسیله‌ای برای انجام تبلیغات یک‌جانبه و سخنرانی‌های یک‌سویه نباشد و خلاصه قانون طلایی آن برای شرکت‌کنندگان این است که: به‌جای درس دادن و انکار یکدیگر، باهم گفتوگو کنید، بگویید و بشنوید. در کنار برنامه رسمی کنفرانس، شماری از میهمانان دست‌چین شده در جلسات حاشیه‌ای که سازمان‌هایی از سراسر جهان میزبانی می‌کنند حاضر می‌شوند و از تریبون جهانی کنفرانس، پیام‌های خود را به گوش جهانیان می‌رسانند و به پرسش‌های دیگران پاسخ می‌دهند.
با توجه به تسلط شاهزاده رضا پهلوی به مسائل ایران، موقعیت او به‌عنوان ولیعهد پیشین ایران و برخورداری او از مهارت گفتوگو به دو زبان فرانسه و انگلیسی، انتظار می‌رود حضورش در کنفرانس امنیتی مونیخ در کنار همراهان، ابزار کارآمدی برای انعکاس صدای مردم ایران و آرمان و انگیزه آن‌ها برای تغییر در کشورشان باشد.
برگرفته از ایندیپندنت فارسی